Yaklaşık 6 ay süren hummalı bir çalışmanın sonucunda 4 şubatta duyurulan  evasi0n ilk 4 gün sonunda 7 milyondan fazla idevice (iphone, ipad, ipod) üzerine yüklenerek gelmiş geçmiş en hızlı yayılan jailbreak olma ünvanını kazandı.  MuscleNerd, pod2g, pimskeks, planetbeing gibi IOS hacking camiasının önde gelen isimlerinin bir araya gelerek oluşturduğu ve kendilerine evad3rs mahlasını uygun gören bir ekip tarafından geliştirilen evasi0n, kendi  sitesinden  ücretsiz olarak indirilebilmekte.

Bu konularla daha önce ilgilenme fırsatı bulamamış okuyucular için jailbreak kavramını biraz detaylandıracak olursak;

Jailbreak (nam-ı diÄŸer hapisten kaçış), Apple tarafından IOS cihazlar üzerinde tanımlanmış sınırlama ve yetkilendirmelerin aşılmasıyla, kullanıcıların sistem özelliklerine ileri seviyede müdahale edebilmesine olanak saÄŸlayan bir tür  ters mühendislik iÅŸlemidir. Bu iÅŸlem neticesinde,  IOS cihazların o meÅŸhur, kararlı ama sıkıcı derecede kısıtlanmış sistem yapısının, son kullanıcı tarafından her türlü yazılımsal müdahaleye açık hale getirilmesi amaçlanmaktadır...Pek çok kullanınıcın Jailbreak yapmasındaki ana neden,  Cydia olarak bilinen ve sadece jailbreak yapılmış cihazlar üzerinden  eriÅŸilebilen   uygulama maÄŸazasından indirilebilen  sistem  eklentileridir. Tweak diye de bilinen bu ufak eklentiler sayesinde IOS temelli cihazlar, yeni özelliklere sahip olabilmekte ya da mevcutta kısıtlı kullanıma açık olan bazı servislerden daha verimli ÅŸekilde faydalanabilmekte (bkz: farklı cihazlarla bluetooth dosya transferi, çok geliÅŸmiÅŸ bir dosya yöneticisi…pandora radio dinlemek vb). Yapılan bu tarz sistemsel modifikasyonlar her ne kadar oldukça heyecan verici gibi görünse de bir takım ciddi riskleri de beraberinde getirmektedir.  Yapılan iÅŸlemler standart bir uygulama kurulumundan farklı ve direk cihazının iÅŸletim sistemi seviyesinde müdahalelerde bulunduÄŸu için  prosedürler dışına çıkılması  ya da bilinçsiz/hatalı eklentilerin kurulumu  durumununda  (bkz: birbiriyle uyumsuz bazı tweaklerin beraber yüklenmesi..vb) sistem kararlılığı (bkz: güvenlik, ÅŸarj süresi) ciddi anlamda etkilenbilmekte hatta çok nadir de olsa donanımsal arızalara rastlanabilmektedir. (bkz: volume boost patch, 3gs baseband sorunu ve gps hatası…vb). Jailbreak yapmadan önce bu risklerin farkında olmak önemlidir.

Apple, yoÄŸun Ar-Ge sonucu ürettiÄŸi ve tasarımında kapalı sistem kültürünü benimsediÄŸi ürünlerine bu ÅŸekilde sistemsel  müdahaleler yapılmasından ciddi anlamda rahatsızlık duymakta ve bu konuda yıllardır çok yoÄŸun hukuki mücadele vermekte. Firmanın canını en çok sıkan konuların başında ise, yıllardır süren yasal mücadeye raÄŸmen henüz jailbreak iÅŸlemi için   bir önlem alamamış olması ve bu iÅŸlemi engelleyebilecek/yasaklatabilecek bir mahkeme kararı çıkarttıramamış olması gelmekte.  Amerika’da konu hakkında görülen pek çok davanın sonucunda, jailbreak iÅŸleminin “son kullanıcı insiyatifinde” ve “yasa dışı olarak nitelendirilemeyecek bir uygulama” olduÄŸu şeklinde görüşler belirtilmiÅŸ olması ise Apple’ın bu mücadelede elini çok ciddi anlamda zayıflattığı gibi jailbreak iÅŸleminin sürekli gündemde kalması, popularitesini de günden güne arttırmasına neden olmakta.

Hukuki süreçlerden istediÄŸi sonucu alamama ihtimalinin farkında olan  Apple, bu konuda çok ciddi teknik çalışmalar yürütmekte. Pek çok Apple mühendisinin asla Jailbreak edilemeycek IOS‘u hazırlama mesaisi son sürat devam ederken günümüzde duyurulan her yeni IOS  sürümünde  güvenlik önlemleri  arttırılıyor (bkz: code signing) ve geçmiÅŸ versiyonlarda tespit edilen açıklar hızla yamanıyor (IOS 6.1.1 beta sürümü developerlara dağıtılmaya baÅŸlandı bile) Bütün bu önlemler, jailbreak geliÅŸtirmeyi  tamamen engelleyemese bile geçmiÅŸe nazaran hazırlanma sürecini  oldukça zorlaÅŸtımakta/uzatmakta. Gelecek günlerde Apple ve Evad3rs grubu arasındaki bu siber savaşın daha da kızışacağı kesin olmakla beraber  henüz mücadeleden kimin  galip çıkacağı gizemini korumakta.  (Kolamızı, cipsimizi aldık heyecanla bekliyoruz!)

Yazının sonlarına yaklaşırken, evasi0n ile büyük sükse yapan evad3rs grubundan biraz daha bahsedelim;

Grup üyeleri IOS hacking camiasınca oldukça tanınan simalar (MuscleNerd, pod2g, pimskeks, planetbeing). GeçmiÅŸ jailbreak hazırlama süreçlerinde tek baÅŸlarına hareket etmeyi  hatta birbirleriyle yarışmayı tercih eden evad3rs üyeleri,  Apple’ın son  önlemleriyle birlikte oldukça zorlaÅŸan jailbreak hazırlama sürecinde  “bu seferlik” bir takım olarak hareket etmeyi tercih ettiler ve “belki de asla çıkmaz” denilen IOS 6.x untethered jailbreak’i baÅŸarıyla hazırladılar. Gelecek stretejileri  tam bir  kapalı kutu olan evasi0n’ın,  Geohot‘un (George Hotz) IOS dünyasından çekildiÄŸini açıklamasından sonra eski hızını/heyecanını kaybeden camiaya yeni bir heyecan getirdiÄŸi kesin olmakla  beraber, bu rüya takımın sadece IOS 6.x jailbreak için mi bir araya geldikleri yoksa bu projenin çok uzun soluklu bir birlikteliÄŸinin habercisi mi olduÄŸunu ise zaman gösterecek..bekleyip, göreceÄŸiz!

Yazımıza uyarı niteliğinde çok önemli bir detayı bir kez daha hatırlatarak son verelim;

Her ne kadar jailbreak iÅŸlemi teknik olarak cihazınıza korsan yazılım yükleyebilmenizin yolunu açsa da , bu iÅŸlemin temel felsefesi  “parasını ödeyerek aldığınız ve artık sizin olan” cihazınız üzerindeki Apple tarafından konulmuÅŸ kısıtları kaldırıp, daha önce eriÅŸemediÄŸiniz özelliklere ulaÅŸabilmenizi  saÄŸlayarak cihazınızı daha verimli olarak kullanabilmenizin yolunu açmaktır.

“Yazılımları yasal olmayan yollardan temin edip, lisanssız kullanma konusu etik bir tercihten ziyade hırsızlık olup, korsan yazılıma karşı olan kimse zaten, jailbreak yapmış cihazına “teknik olarak mümkün olsa bile” lisanssız, kaçak yazılım yüklemeyecektir.”